به گزارش شورانیوز از مشهد ، به‌مناسبت هفتۀ گردشگری، سمینار «گردشگری و توسعۀ پایدار» در محل پژوهشکدۀ گردشگری جهاد دانشگاهی استان خراسان رضوی برگزار شد. در این نشست، که با حضور جمعی از مسئولین و پژوهشگران این حوزه برگزار شد، راهکارهای توسعۀ پایدار شهر مشهد برمبنای گردشگری بررسی و واکاوی شد.

نهادها براساس هزینه سهم‌خواهی کنند
آرش قهرمان، عضو هیئت‌علمی پژوهشکدۀ گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی، در ابتدای این نشست در طرح‌بحث خود با رد این مسئله که صرف گردشگرپذیربودن شهری مانند مشهد می‌تواند الزاماً به توسعۀ آن بینجامد، گفت: «بدیهی است که این مسئله به‌صورت بالقوه به توسعه منجر نخواهد شد، به همین‌دلیل ما باید تلاش کنیم با برنامه‌ریزی و مدیریت، این ظرفیت بالقوه را به بالفعل تبدیل و راه توسعۀ مشهد را هموار کنیم.».
قهرمان تصریح کرد: «باید در سطح شهر مشهد ابتدا ذی‌نفعان و هزینه‌کردها و دست‌آوردهایی را که برای آن‌ها در حوزۀ گردشگری وجود دارد، بشناسیم و بر مدیریت آن‌ها تأثیرگذار باشیم. گام بعدی وفاق جمعی نهادهای مسئول برای تعیین هزینه‌کردها و درآمدهای این حوزه است. همچنین سهم منافع گردشگری باید بازتنظیم‌ شود و براساس همین سهم هر نهاد بتواند در حوزۀ سیاست‌گذاری تأثیرگذار باشد.».

نگاه یک‌پارچه به زیارت اشتباه است
وی از نگاه یک‌پارچه به گردشگری و زیارت، که در‌حال‌حاضر حاکم است، انتقاد کرد و گفت: «در‌حال‌حاضر یک منطقه را با وجود تفاوت‌ها به‌صورت یک کل در نظر گرفته‌ایم و مثلا از گردشگری مشهد، اصفهان، شیراز یا نیشابور سخن می‌گوییم؛ این اقدام اشتباه است چراکه مانع شناسایی محل درست هزینه‌ها در حوزۀ گردشگری می‌شود. راهکار آن است که ما در هر منطقۀ گردشگری، سطح تحلیلی را به مراکز گردشگری تقلیل دهیم. بر این اساس مراکز گردشگری شهر را به سه‌دستۀ تک‌ساحتی، کم‌ساحتی و پرساحتی می‌توان تقسیم کرد. اگرچه ممکن است قلمروِ جغرافیایی نهادهای پرساحتی کم باشد، اما تمام مراکز گردشگری را درگیر کرده و از رسالت خارجی برخوردار است. مثلا حرم مطهر امام رضا(ع) از این‌گونه مکان‌ها بوده که به‌دلیل حضور زائران از نقاط مختلف جهان انتظارات خاصی برای آن در نظر گرفته شده که از آن جمله می‌توان به بازتولید نظام سیاسی ایران و همچنین نقش کانونی برای وفاق ملی و جهان اسلام اشاره کرد.».

برای ۴٠٠میلیون شیعه برنامه‌ریزی کنیم
محمدحسن واحدی، معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی، نیز در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های قانونی در بحث گردشگری و زیارت گفت: «اکنون تنها در سه استان خراسان رضوی، قم و فارس «معاونت هماهنگی و مدیریت امور زائران» در استانداری وجود دارد. همچنین در سطح ملی نیز کارگروه ملی زیارت فعال بوده و علاوه‌برآن در برنامۀ پنجم و ششم توسعه هم مادۀ ٩٧ مربوط‌به حوزۀ زیارت است.».
وی عنوان داشت: «نکته‌ای که باید در بحث گردشگری پایدار شهر مشهد به آن توجه شود آن است که ما از یک ظرفیت ۴٠٠میلیونی شیعه در جهان برخوردار هستیم و باید برای این ظرفیت برنامه‌ریزی کنیم. ما باید در سال ١۴٠۴ به ۴٠میلیون زائر برسیم که اکنون به ٢٨میلیون رسیده‌ایم، اما برای جذب بیشتر زائران باید زیرساخت‌های شهر را توسعه دهیم که این مسئله در طرح جامع شهر دیده شده است.».

دیپلماسی شهری، ارتقای جایگاه جهانی مشهد
محمدرضا حیدری، رئیس شورای اسلامی شهر مشهد، در ادامۀ این نشست گفت: «ما در شورا در حوزۀ گردشگری به چندمسئله توجه داریم. یک موضوع بحث ارتقای ارتباط میان مشهد و دیگر شهرهای بزرگ در سطح بین‌الملل است که این موضوع ازسوی دیگر شهرهای جهان نیز موردتوجه قرار دارد. اکنون شهرهای بزرگ برای اینکه بتوانند از ظرفیت‌های جهانی به نفع خود سود ببرند خود در کنار دولت وارد مناسبات بین‌المللی شده‌اند و ما نیز برای اینکه از این قافله عقب نمانیم وارد این گود شده‌ایم؛ لذا یکی از اهداف ما تقویت دیپلماسی شهری است، که از الزامات توسعۀ پایدار در حوزۀ گردشگری می‌باشد. از راه گسترش ارتباطات فرهنگی و اقتصادی با دیگر شهرهای جهان می‌توانیم اعتبار و جایگاه مشهد را افزایش دهیم.».
حیدری افزود: «تلاش‌هایی در‌این‌زمینه صورت گرفته، اما با اهداف مدنظر فاصلۀ بسیاری داریم. با‌توجه‌به امکانات موجود برای معرفی شهر مشهد اقدامات بهتر و مناسب‌تری باید صورت می‌گرفت.».
وی با بیان اینکه این ظرفیت‌ها همچنان وجود دارد و با همکاری دولت محترم و استانداری می‌توان در‌جهت بهره‌بردن از آن‌ها گام برداشت گفت: «از مبادلات فرهنگی و اجتماعی در حوزۀ ارائۀ خدمات مختلف نیز می‌توان در بحث اشتغال خارج از کشور استفاده کرد.».
حیدری اشاره‌ای هم به ایجاد سامانۀ یکپارچۀ مدیریت شهری داشت و در‌همین‌زمینه گفت: «تحقق این مهم می‌تواند راه‌گشای مسائل مختلفی باشد و در شورای پنجم نیز گام‌هایی برای آن برداشته شده است.».
وی با بیان اینکه ضریب افزایش ماندگاری زائر در شهر مقدس مشهد باید افزایش یابد تصریح کرد: «در‌همین‌زمینه کمیسیون ویژه‌ای تحت عنوان «توسعه و عمران طوس» در شورای پنجم شکل گرفته تا، ضمن توجه خاص به همۀ ظرفیت‌های موجود، در‌جهت تحقق این هدف گام برداریم.»
حیدری در ادامه گفت: «نکتۀ دیگر بحث رقابت‌پذیری شهری است که در قالب بین‌الملل شاخص‌هایی برای آن مطرح شده است. برای اینکه مشهد در صحنۀ بین‌الملل امکان رقابت با دیگر شهرها را داشته باشد باید به چند نکته توجه شود: یک مسئله در این زمینه توسعۀ شهر هوشمند است که می‌تواند در حوزۀ گردشگری و به‌ویژه گردشگران خارجی تأثیرگذار باشد. نکتۀ دیگر اجماع مفهومی بر برخی مفاهیم حوزۀ گردشگری است. ما اکنون در برخی مفاهیم هنوز به اجماع نرسیده‌ایم که باید این اقدام صورت گیرد؛ مسئلۀ دیگر مدیریت یک‌پارچۀ شهری است تا امکان پاسخگویی وجود داشته باشد و گردشگری بهتر اداره شود.».
رئیس شورای اسلامی شهر مشهد در پایان عنوان کرد: «واقعیت این است که پژوهش کافی در حوزۀ گردشگری صورت گرفته است و اکنون مشکل ما در حوزۀ مدیریت و عمل است که ما در شورای اسلامی تلاش می‌کنیم این موانع را برطرف کنیم.»